"Nếu chúng ta thúc đẩy thỏa thuận không có lợi cho Ukraine, về dài hạn châu Âu lẫn Mỹ sẽ bị đe dọa an ninh", Tổng thư ký NATO Mark Rutte trả lời phỏng vấn Financial Times hôm 3/12, kể lại điều ông đã nói với Tổng thống đắc cử Mỹ Donald Trump khi hai người gặp nhau ở Mar-a-Lago vào ngày 23/11.
Ông bày tỏ lo ngại rằng các nước mà Mỹ xem là đối thủ đang ngày càng hợp tác chặt chẽ liên quan chiến sự Ukraine. Ông cáo buộc Nga chuyển giao công nghệ tên lửa cho Triều Tiên, gia tăng đe dọa Hàn Quốc, Nhật Bản và lãnh thổ Mỹ.
Tổng thư ký NATO Mark Rutte phát biểu tại London, Anh ngày 10/10. Ảnh: AFP
Tổng thư ký NATO cho rằng kịch bản Kiev chấp nhận nhượng bộ trong đàm phán hòa bình sẽ là tin mừng đối với các đối thủ của Mỹ như Triều Tiên, Nga, Trung Quốc hay Iran. "Họ có thể nhìn vào thỏa thuận của Ukraine và nảy sinh những ý tưởng khác trong tương lai", ông nói.
Một quan chức NATO tiết lộ ông Rutte đã cố thuyết phục ông Trump rằng liên minh đã có nhiều thay đổi trong 4 năm qua. Các đồng minh tại châu Âu đã cải thiện đáng kể về sức mạnh quân sự lẫn chi tiêu quốc phòng, sẵn sàng chia sẻ gánh nặng với Mỹ.
Rutte từng giữ chức thủ tướng Hà Lan 14 năm, được đánh giá cao về khả năng đàm phán xây dựng liên minh giữa các đảng chính trị. "Ông ấy là bậc thầy kết nối và đó chính là những gì ông đã làm tại Mar-a-Lago", một quan chức cấp cao NATO mô tả về nỗ lực ngoại giao của Rutte.
Tổng thư ký NATO Mark Rutte (phải) gặp Tổng thống đắc cử Mỹ Donald Trump ngày 23/11 ở Mar-a-Lago. Ảnh: NATO
Ông Rutte, nhậm chức Tổng thư ký NATO hồi tháng 10, được xem là chính trị gia có khả năng làm việc ăn ý với ông Trump. Năm 2018, ông giữ vai trò then chốt trong chiến dịch vận động các thành viên NATO tăng chi tiêu quốc phòng, thuyết phục ông Trump duy trì cam kết hợp tác an ninh xuyên Đại Tây Dương.
"Chúng tôi từng phối hợp rất nhịp nhàng. Chúng tôi cũng rất quý nhau, khi tôi còn làm thủ tướng và ông ấy là tổng thống. Tôi cảm thấy nền tảng đó vẫn không thay đổi. Chúng tôi thật lòng rất vui khi được làm việc cùng nhau", ông Rutte chia sẻ ấn tượng sau buổi gặp ông Trump tại Mar-a-Lago.
Tổng thống đắc cử Mỹ chưa bình luận về thông tin này.
Việc ông Trump đắc cử tổng thống làm tăng lo ngại tại Kiev lẫn Brussels về viễn cảnh Mỹ sẽ cắt viện trợ quân sự cho Ukraine và ép nước này chấp nhận đàm phán hòa bình để chấm dứt chiến sự càng sớm càng tốt. Ông Trump từng nhiều lần chỉ trích việc Mỹ chuyển giao vũ khí cho Ukraine là "ký séc trắng", gây lãng phí ngân sách và không có lợi cho các nỗ lực hòa bình.
Ông Trump cũng cam kết sẽ đưa Moskva và Kiev ngồi vào bàn đàm phán sau khi nhậm chức. Một số nguồn tin cho biết kế hoạch hòa bình của Tổng thống đắc cử Mỹ có thể gồm giữ nguyên hiện trạng trên tiền tuyến và tạm ngừng tiến trình gia nhập NATO của Ukraine trong nhiều năm.
Thanh Danh (Theo FT, Washington Post, Kyiv Independent)